[ Pobierz całość w formacie PDF ]

otaczał dwór złożony z najwyższych urzędników,
za wyjątkiem zarządców prowincji, którzy rezydowali w swoich stolicach. W
haremie, którego izolacji strzegła gwardia
eunuchów, koncentrowało się prywatne życie rodziny królewskiej.
Skuteczność administracji kraju zależała od sprawnej komunikacji,
zabezpieczanej przez istniejący system dróg i
stacji wymiany dla kurierów. Obfita korespondencja krążyła po całym
kraju, co wymagało zatrudnienia wielkiej liczby
pisarzy. Większość ludzi, wliczając w to królów i urzędników, nie umiała
czytać ani pisać. Toteż władcy byli silnie
uzależnieni od swych sekretarzy, od których zależało właściwe
zredagowanie rozkazów i objaśnienie nadchodzących spraw
Gospodarka i struktura społeczna
Gospodarka babilońska opierała się na rolnictwie, hodowli zwierząt,
wytwórczości rzemieślniczej (głównie
tekstylnej) i handlu zagranicznym. Pałac i świątynia były głównymi
instytucjami gospodarczymi, posiadajÄ…cymi wielkie
obszary ziemi, a także zajmującymi się produkcją towarów i handlem. Poza
tym istniały prywatne majątki ziemskie i firmy
handlowe. Handel odbywał się drogą wymiany, choć srebro było miernikiem
wartości. Płatności dokonywano w naturze, a
kruszec nie przechodził na ogół z rąk do rąk. Istniał znormalizowany
system miar i wag, nadzorowany przez władzę
królewską. W muzeach można spotkać wiele metalowych i kamiennych
odważników, często wymodelowanych w kształcie
kaczki. Król korzystał niekiedy z prawa wyznaczania na pewne towary
obowiązujących cen, lecz na ogół pozwalano na ich
naturalne wahania, regulowane prawami podaży i popytu.
W hierarchii społecznej występowało kilka szczebli. Na jej szczycie stał
król, a najniżej znajdowali się niewolnicy.
Pomiędzy nimi, idąc od wierzchołka ku dołowi, lokowały się następujące
grupy: arystokracja, wolni obywatele, ludzie
służący jako żołnierze i zatrudnieni w służbie cywilnej. Ogólnie rzecz
biorąc, struktura społeczna była dość sztywna, choć
przejście z jednej warstwy do drugiej było niekiedy możliwe. Niewolnicy
za długi mieli szansę spłacenia ciążących na nich
należności i odzyskania swobody. Natomiast dla zagranicznych jeńców
jedyną nadzieją pozostawała ucieczka.
Podstawową jednostką społeczeństwa babilońskiego była rodzina.
Przynależność do poszczególnej warstwy i
pozycja jednostki zdeterminowane były przez sytuację rodziny, do której
dana osoba należała. Babilończyk pozbawiony
rodziny był rzadko spotykaną i pożałowania godną istotą. Nad wdowami i
sierotami roztaczało opiekę państwo, zwłaszcza
król; rozpowszechnionym zjawiskiem była także adopcja. Istnienie wspólnot
miejskich stanowiło wyróżniającą cechę
charakterystyczną cywilizacji babilońskiej, a równina mezopotamska usiana
była miastami, wśród których wyróżniały się:
Babilon, Sippar, Kisz, Nippur i Ur. Stali mieszkańcy miast posiadali
silnie rozwiniętą świadomość swego obywatelstwa
związanego z daną miejscowością i zazdrośnie strzegli specjalnych praw i
przywilejów, którymi cieszyli się na mocy
tradycji lub królewskiego rozporządzenia. Dość często społeczeństwo
babilońskie było wstrząsane przez napływ nowego
ludu, na przykład Kasytów czy Aramejczyków, lecz w końcu każda grupa
przybyszów zostawała wchłonięta, tylko
nieznacznie zmieniając ogólny model społecznej struktury.
Nauka
W ostatnich dziesięcioleciach dużo mówi się o cywilizacji babilońskiej z
powodu jej naukowych osiągnięć. Studia
nad tekstami klinowymi dowiodły, jak wysoki byt poziom wiedzy
babilońskiej i jak wiele z jej zdobyczy, wcześniej
przypisywanych Egipcjanom i Grekom, przyjęta Europa podczas epoki
hellenistycznej. Poznanie nauki babilońskiej
utrudnione jest przez jej ścisły związek z praktykami wróżbiarskimi, jako
że nie zawsze udaje się rozdzielić naukowe
badanie faktu i logiczny wniosek od wyobrażeń religijnych. Niemniej
jednak nocne obserwacje astrologów, prowadzone
poprzez wieki i skrzętnie notowane, doprowadziły Babilończyków do
dokładnego poznania różnych zjawisk
astronomicznych i pozwoliły na ścisłe obliczenie roku słonecznego i
księżycowego. Kalendarz babiloński oparty był na [ Pobierz całość w formacie PDF ]